اسم اين قرص، قرص شادي نيست

مواد محرک و روانگردان‌ها در گفتگو با دکتر سعيد کفراشي
 

با توجه به کاهش شديد قيمت روان‌گردان‌ها و داروهاي محرک در کشور و همچنين آشنا نبودن برخي از ماموران مرزي با انواع متنوع آنها، مصرف آنها در کشور با افزايش همراه بوده است به طوري که در چند سال اخير، سن مصرف‌کنندگان اين قرص‌ها از 18 تا 25 سال به 15 تا 20 سال تغيير کرده است. در عين حال، تنوع و تغيير پي‌درپي در توليد و طراحي اين نوع داروها موجب شده که بيشتر مردم و حتي مسوولان و پزشکان از ماهيت واقعي اين مواد بي‌خبر باشند. آثار مخرب قرص‌هاي روان‌گردان و محرک موضوع تازه‌اي نيست و تا امروز بيش از 300 نوع آن شناسايي شده است. از طرف ديگر، گسترش استفاده از اين قرص‌ها به دليل ارتباطات و استفاده‌هاي غيرقانوني از اينترنت و توزيع در مهماني‌هاي شبانه اجتناب‌ناپذير است و تنها راه مبارزه با آن آگاه‌سازي صحيح افراد به خصوص جوانان درباره اين مواد محرک است. در اين باره گفتگويي انجام داده‌ايم با دکتر سعيد کفراشي، پزشک معالج مرکز ترک اعتياد آينده که خلاصه‌اي از آن ر اپيش رو داريد.
آقاي دکتر، آمارها نشان مي‌‌دهد مخاطبان مواد مخدر که البته به طور عمده جوانان هستند به مواد مخدر جديد و در حقيقت مواد محرک تمايل دارند. شما اين موضوع را تاييد مي‌کنيد؟
متاسفانه همين طور است و حتي تجربه شخصي من در درمان افراد معتاد افزايش اعتياد به مواد محرک را در ميان جوانان نشان مي‌دهد.
اين مواد محرک شامل چه موادي است؟
در واقع سه گروه مواد مخدر در کشورمان شناسايي شده که مصرف آن رو به افزايش است. مواد مخدر قديمي و برخي از مواد مخدر جديد شامل ترکيباتي از مواد مخدر قديم و گروه ديگري هم مانند شيشه و ترکيبات محرک مانند روان‌گردان‌ها که در کشور ما وجود نداشته‌اند و مدت کوتاهي است که در ايران کشف شده‌اند.
قرص‌هاي روان‌گردان چگونه وارد چرخه اعتياد شدند و چرا تا اين حد خطرناک هستند؟
اين قرص‌ها ابتدا در سال 1920 براي مصارف پزشکي و دارويي وارد بازار شدند ولي پس از مدت کوتاهي استفاده از آنها به دليل عوارض بد آ‌ن از طرف سازمان ملل ممنوع شد. در اين ميان عده‌اي سودجو نه تنها توليد آن را متوقف نکردند بلکه بيش از پيش به توليد اين کالاي مرگبار پرداختند به‌طوري که در حال حاضر نزديک به هزار و 400 نوع از آنها در بازارهاي جهاني کشف شده است اما در پاسخ به سوال دوم شما بايد بگويم که هر کدام از اين قرص‌ها قسمتي از مغز را تحت تاثير قرار مي‌دهند. کاهش حافظه و تمرکز، اضطراب‌هاي شديد، بي‌ميلي و ناتواني جنسي در مردان، اختلال قاعدگي و عقيمي در زنان، عوارض کليوي، قلبي، ريوي، گوارشي، معضلات جسمي، اختلال تنفسي، تشنج و سردرد از جمله مشکلاتي است که در مصرف‌کنندگان اين مواد ايجاد مي‌شود. در عين حال وقتي روان‌گردان‌ها وارد بدن مي‌‌شوند علاوه بر اينکه اختلالاتي را در سطح هوشياري فرد ايجاد مي‌کنند سامانه دفاعي بدن را نيز از حالت اوليه خارج مي‌کنند و موجب کاهش قدرت دفاعي بدن در مقابل هرگونه ويروس و ميکروب مي‌شوند.
چرا مصرف مواد محرک با افزايش همراه است؟
اين مواد شرايطي را فراهم کرده‌اند که قاچاقچيان و فروشندگان بتوانند در رابطه با اين مواد دست به تبليغات مثبت و فريبنده بزنند. براي مثال در کشور ما به ندرت کسي را پيدا مي‌کنيد که قبول کند هرويين اعتيادآور نيست اما قاچاقچيان مواد محرک با استفاده از جملاتي مانند شادي‌آور، ضداعتياد و حتي درمان‌کننده اعتياد اقدام به فروش مواد افيوني خود مي‌کنند. متاسفانه به اين دليل که اين مواد، شکل متفاوتي از وابستگي ايجاد مي‌کنند حتي برخي از متخصصان و درمانگران نسبت به علايم آن آگاه نيستند و بعضي در تشخيص هم دچار مشکل مي‌شوند. به همين دليل، افراد معتاد به مواد محرک، دير شناسايي مي‌شوند و در بسياي از موارد در صورت تمايل به ترک با سردرگمي مواجه مي‌شوند.
اين مواد چگونه در دسترس جوانان قرار مي‌گيرند؟
راه‌هاي بسيار زيادي وجود دارد. ارتباطات اينترنتي، برخي از کافي‌شاپ‌ها، مهماني‌هاي شبانه، گروه دوستان، تبليغات فريبنده افراد متعدد و... از جمله مواردي هستند که موجب مي‌شوند مواد محرک در دسترس جوانان قرار گيرد و نمي‌توان آن را انکار کرد و فقط و فقط بايد با اطلاع‌رساني صحيح جوانان را از عوارض غيرقابل برگشت و وحشتناک اين مواد باخبر و از گرايش آنها به سمت اين مواد جلوگيري کرد. متاسفانه بعضي از رسانه‌ها نيز از قرص‌هاي روان‌گردان به اشتباه با عنوان قرص‌هاي شادي‌آور ياد مي‌کنند و اين نام‌گذاري اشتباه موجب کنجکاوي بسياري از جوانان براي مصرف مي‌شود.
چه تمهيداتي را مي‌توان در زمينه پيشگيري به کار گرفت؟
برنامه‌هاي پيشگيري ما بايد از سنين پايين و در سطح مدارس و به‌طور شفاف شروع شود و نبايد دادن اطلاعات صحيح را همزمان با برنامه‌هاي پيشگيرانه ارايه کرد زيرا تجربه نشان داده است که گروه هدف به‌طور معمول نوجوانان هستند. خانواده‌ها مي‌توانند با کسب اطلاعات درست و انتقال آن به فرزندان و ايجاد يک کانون گرم خانوادگي از اعتياد فرزندان خود نسبت به اين مواد محرک پيشگيري کنند.
با وجود تمام مسايل گفته شده افرادي هستند که به قرص‌هاي روان‌گردان، کراک، شيشه و... اعتياد پيدا مي‌کنند. آيا ترک اين نوع اعتياد با ترک اعتياد به مواد مخدر قديمي متفاوت است؟
با توجه به انجام آموزش‌هاي لازم درباره روان‌درماني معتادان به مواد محرک و ترک اعتياد اين گروه، کلينيک پژوهشي درمان وابستگي به شيشه (مت‌آمفتامين) به تازگي در درمانگاه مرکز ملي مطالعات اعتياد راه‌اندازي شده و شروع به پذيرش اين بيماران کرده است اما به طور کلي درمان مواد محرک به صورت سرپايي انجام مي‌شود و شامل جلسات درماني هفته‌اي دو بار و به مدت سه ماه است. حتي براي مثال مي‌توان گفت که علايم بيماري رواني در مصرف مواد مخدر سنتي اغلب افسردگي است که در مرحله ترک بايد درمان شود اما علايم رواني مانند سايکوز و توهم به طور معمول گروه مصرف کننده مواد جديد را تهديد مي‌کند که باز در مرحله ترک بايد به آن توجه شود و به همين دليل است که مواد محرک يک چالش درماني بزرگ را ايجاد کرده است.

حرف آخر
 

ما فقط و فقط با اطلاع‌رساني صحيح و شفاف از طريق رسانه‌ها مي‌توانيم مردم و به خصوص جوانان را نسبت به عوارض مخرب مواد محرک آگاه کنيم. غفلت در اين زمينه به طور حتم پشيماني‌هاي بعدي را به همراه خواهد داشت. نگذاريم خيلي دير شود.
منبع: http://www.salamat.com